Parafia pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Nałęczowie stanowi ważny ośrodek rzymskokatolicki w tej malowniczej miejscowości. Należy do Dekanatu Garbów w Archidiecezji lubelskiej, co podkreśla jej znaczenie w lokalnej strukturze kościelnej.
Warto zaznaczyć, że do roku 1947 parafia była znana pod nazwą Bochotnica, co nawiązywało do wsi, na terenie której była usytuowana. To historyczne tło nadaje parafii indywidualny charakter i przypomina o jej długotrwałych tradycjach.
Historia
Powstanie parafii
Wzgórze Kościelne znajdujące się w Bochotnicy ma długą historię, sięgającą czasów piastowskich, kiedy to pełniło rolę ośrodka władzy, co potwierdzają głębokie fosy otaczające teren. Parafia w Bochotnicy została ustanowiona przed rokiem 1350, co najmniej w oparciu o pierwsze zapisy dotyczące świętopietrza z tego czasu. Jan Długosz, w swoim dziele Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, podkreśla, że Bochotnica była wsi królewskiej z kościołem pod wezwaniem Jana Ewangelisty.
Możliwe, że parafia istniała już wcześniej, w okolicach roku 1325, ale nie została wspomniana w dokumentacji z powodu złożoności beneficjów, które były w rękach jednego plebana. Początkowo parafia miała patronat królewski oraz dobrze zorganizowane zasoby finansowe, obejmujące wieś Cynków, karczmę oraz młyn na Wzgórzu Kościelnym. Do życia parafialnego przyczyniały się również bractwa różańcowe, a w miejscowym szpitalu udzielano pomocy ubogim.
Szkoła parafialna
W roku 1489 na Wzgórzu Kościelnym powstała szkoła parafialna, której rektorem był Jakub Soliżyński z diecezji poznańskiej, a kantorem Stanisław z Lubania, pochodzący z diecezji gnieźnieńskiej. Proboszcz parafii nadzorował działalność szkoły, dbając o jej finansowanie i wynagrodzenie dla nauczycieli. Uczniami byli chłopcy pochodzący z rodzin chłopskich i ubogiej szlachty.
Program nauczania obejmował wiele przedmiotów, takich jak czytanie, pisanie, rachunki, a także katechizm oraz ćwiczenia związane z liturgią i śpiewem kościelnym, co podkreślało religijny charakter tej instytucji edukacyjnej.
Reformacja i powstanie kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela
W 1566 roku mieszkańcy wsi, pod przywództwem Mikołaja Samborzeckiego, zaatakowali parafię, motywowani jej bogatym majątkiem. Zajęli plebanię, zniszczyli częściowo wnętrze kościoła oraz przekształcili go w zbór kalwiński. Protestanci przejęli wiele dóbr, w tym wieś Cynków oraz karczmę i młyn. Część szlachty z Bochotnicy i okolic przeszła na protestantyzm, podczas gdy inna część, zwłaszcza z Chruszczowa, pozostała wierna katolicyzmowi, ukrywając przy tym odzież liturgiczną.
Pleban Krzysztof Rzepichowski, widząc niemożność dalszego funkcjonowania parafii pod katolickim patronatem, postanowił zniszczyć kościół przekształcony w zbór. Mimo to, reformacja nie zakorzeniła się głęboko w Bochotnicy i tylko w roku 1568, gdy szlachta sadurska wystąpiła przeciwko Rzepichowskiemu, możliwe było odbudowanie kościoła, który jednak uległ zniszczeniu w pożarze, którego przyczyna oraz data pozostają nieznane.
Wiek XVIII i budowa murowanego kościoła
W połowie XVIII wieku rozpoczęto budowę nowego kościoła, za co odpowiedzialny był Felicjan z Targowisk Gałęzowskiego, kasztelan lubelski. Prace zakończył jego następca, Stanisław Małachowski, starosta wąwolnicki. Na lewej stronie nawy głównej umieszczono epitafium dla Marianny z Potockich Małachowskiej, zmarłej w 1772 roku. W 1938 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków, co podkreśla jego znaczenie historyczne.
Dzięki staraniom proboszcza, księdza kanonika Aleksandra Miszczuka, oraz dobroci parafian i kuracjuszy, w latach 1956-1962 przeprowadzono konserwację i rozbudowę obiektu sakralnego, dobudowując dwie nawy boczne, zakrystię i wieżę. Uroku dodawało odzyskanie części uposażenia odebranego przez reformację, a pleban ponownie zaczął użytkować Wzgórze Kościelne oraz pola w Bochotnicy i Cynkowie.
Już na początku XVIII wieku parafia zainicjowała systematyczne prowadzenie ksiąg metrykalnych, co przyczyniło się do zachowania zapisów dotyczących chrztów od roku 1726, a małżeństw od 1728 roku.
Rozbudowa kościoła w wieku XX
W dniu 8 czerwca 1947 roku, biskup lubelski Stefan Wyszyński mianował księdza Aleksandra Miszczuka administratorem parafii bochotnickiej. Ksiądz Miszczuk podjął się rozbudowy kościoła, dodając nawy boczne oraz przenosząc zakrystię. W parafii szczególnie pielęgnowano kult Miłosierdzia Bożego, co było przyczyną umieszczenia w 1952 roku w głównym ołtarzu obrazu Jezusa Miłosiernego, namalowanego przez Bronisława Rutkowskiego.
Kult Matki Bożej Łaskawej
Na obszarze parafii zyskał szczególne znaczenie kult Matki Bożej Łaskawej, która jest czczona w lokalnym kościele parafialnym. Po przeprowadzeniu rozbudowy świątyni, w dawnej zakrystii stworzono kaplicę, w której umieszczono obraz tej Matki Bożej.
Dowodem na rozwój tego niezwykłego kultu są liczne wota umieszczane przy obrazie oraz regularnie odprawiane cotygodniowe nabożeństwo, które gromadzi wiernych w modlitwie i refleksji.
Kościoły i kaplice publiczne na terenie parafii
Na terenie parafii św. Jana Chrzciciela w Nałęczowie znajdują się różne miejsca kultu, które odgrywają znaczącą rolę w życiu duchowym lokalnej społeczności.
- Kościół parafialny Św. Jana Chrzciciela,
- Kościół rektoralny św. Karola Boromeusza w Nałęczowie (pierwotnie poświęcony w 1919 roku jako kaplica, w 1997 roku uzyskał status kościoła rektoralnego),
- Kaplica podwyższenia Krzyża Świętego w Sadurkach – kaplica dojazdowa,
- Kaplica Matki Bożej Częstochowskiej w Archidiecezjalnym Domu Rekolekcyjnym w Nałęczowie.
Współcześnie
W letnie, niedzielne popołudnia w kościele odbywają się niezwykle klimatyczne koncerty organowe, które przyciągają wielu miłośników muzyki oraz wiernych. To doskonała okazja, aby w przyjemnej atmosferze połączyć duchowe doświadczenia z artystycznymi przeżyciami.
Warto dodać, że w taki sposób kult i tradycja naszej parafii żyją oraz są kultywowane na nowo. Działania te inspirowane są chęcią współpracy społeczności lokalnej oraz wzbogacenia oferty duszpasterskiej.
Organizacje Parafialne
W społeczności parafialnej aktywnie funkcjonują różnorodne religijne organizacje, takie jak Akcja Katolicka, która angażuje członków do pracy na rzecz Kościoła oraz lokalnej społeczności. Koła Żywego Różańca podejmują modlitwę w intencji parafii i potrzebujących, a chór parafialny „Ars Cantica” wzbogaca liturgię pieśniami o głębokim przesłaniu. Działalność tych organizacji ma znaczący wpływ na życie duchowe mieszkańców.
Miejscowości należące do parafii
Do parafii św. Jana Chrzciciela w Nałęczowie przynależą następujące miejscowości: Antopol, Bochotnica kol., Chruszczów, Cynków, Czesławice, Ludwinów, Nałęczów, Sadurki, oraz Strzelce. To bogactwo miejscowości stanowi różnorodność i dynamikę życia parafialnego.
Zakony
Na terenie parafii aktywnie działają różne zakony, które wspierają życie religijne i społeczne. Należą do nich: Zgromadzenie Sióstr Sług Jezusa, Siostry Urszulanki Unii Rzymskiej, Towarzystwo Boskiego Zbawiciela – Salwatorianie oraz Zgromadzenie Sióstr Służek NMP Niepokalanej. Obecność takich wspólnot przyczynia się do wzmacniania duchowości parafian, jak również do prowadzenia różnych inicjatyw edukacyjnych oraz charytatywnych.
Proboszczowie parafii
W tej szczegółowej sekcji przedstawiamy listę proboszczów parafii św. Jana Chrzciciela w Nałęczowie, a także ich znaczenie w historii wspólnoty. Zawarte informacje są istotne dla zrozumienia dziedzictwa duchowego tej parafii.
| Nazwisko i imię | Okres pełnienia funkcji | Szczegóły |
|---|---|---|
| Krzysztof Rzepichowski | XVI wiek | Nie posiadał święceń kapłańskich, zniszczył kościół, który został zajęty przez protestantów. |
| Ks. Józef Czubaszek | 1837–1862 | Brak informacji |
| Ks. Henryk Kowalski | Brak dat | Administrator |
| Ks. Stanisław Strus | 1839–1890 | Administrator |
| Ks. Feliks Słomczyński | 1894–1915 | Brak informacji |
| Ks. Maciej Wójtowicz | 1915–1919 | Administrator |
| Ks. Franciszek Zdzisław Łuczycki | 1919–1927 | Administrator |
| Ks. Józef Kostkowski | 1927–1935 | Administrator, później proboszcz |
| Ks. Aleksander Miszczuk | 1947–1977 | Administrator, później proboszcz Pod jego kierunkiem zrealizowano rozbudowę kościoła parafialnego w latach 1956–1962 oraz dokonano zakupu organów. |
| Ks. Aleksander Plewik | 1977–2006 | Brak informacji |
| Ks. Marek Kazimierz Czerko | od 2006 | W roku 2023 zainicjował renowację wszystkich ołtarzy w kościele parafialnym. |
Opisy tych proboszczów pokazują zarówno ich osiągnięcia, jak i trudności, z jakimi musieli się zmagać podczas pełnienia swoich funkcji. Historia każdego z nich jest istotnym elementem tożsamości parafii oraz jej ciągłości w czasie.
Przypisy
- PiotrP. Rachwał PiotrP., Księgi metrykalne i stanu cywilnego (do 1900 roku) w archiwach parafialnych Lubelszczyzny, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021, s. 39-42.
- StanisławS. Tarka StanisławS. (red.), Parafia Nałęczów i jej niezapomniany proboszcz Ks. Aleksander Miszczuk, Nałęczów: Zespół Kronikarski w Strzelcach, 2003, s. 5-15.
- a b MichałM. Tarka MichałM., Dzieje Nałęczowa, 1989, s. 33-35.
- a b c MarekM. Zachajkiewicz MarekM. (red.), Archidiecezja lubelska. Historia i administracja, Lublin 2000, s. 232-233.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty religijne":
Kaplica Podwyższenia Krzyża Świętego w Sadurkach | Kościół rektoralny św. Karola Boromeusza w Nałęczowie | Kościół św. Jana Chrzciciela w NałęczowieOceń: Parafia św. Jana Chrzciciela w Nałęczowie