UWAGA! Dołącz do nowej grupy Nałęczów - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Jaka pompa ciepła? Przewodnik po rodzajach i wyborze

Mateusz Janowiak

Mateusz Janowiak


Pompy ciepła to nowoczesne rozwiązanie, które zyskuje na popularności dzięki swoim proekologicznym i ekonomik zastosowaniom. Czerpiąc energię z odnawialnych źródeł, takich jak powietrze, woda czy grunt, te urządzenia nie tylko obniżają rachunki za ogrzewanie, ale także przyczyniają się do redukcji emisji dwutlenku węgla. W artykule poznasz różne rodzaje pomp ciepła, ich wydajność oraz czynniki, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze odpowiedniego systemu grzewczego, aby zapewnić komfort termiczny w Twoim domu.

Jaka pompa ciepła? Przewodnik po rodzajach i wyborze

Co to jest pompa ciepła?

Pompa ciepła to niezwykle ekologiczne i ekonomiczne urządzenie grzewcze, które cieszy się rosnącą popularnością w nowoczesnym budownictwie. Działa na zasadzie pobierania energii cieplnej z otoczenia, jak:

  • powietrze,
  • woda,
  • grunt.

Wykorzystując cykl termodynamiczny, przenosi tę energię do systemu ogrzewania budynku oraz do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Interesujące jest to, że pompy ciepła generują znacznie więcej energii cieplnej niż zużywają energii elektrycznej, co czyni je bardzo efektywnym rozwiązaniem. Co więcej, czerpiąc energię z odnawialnych źródeł, przyczyniają się do ograniczenia zużycia paliw kopalnych i zmniejszenia emisji dwutlenku węgla. To sprawia, że stają się one atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych systemów ogrzewania, wspierając tym samym d działania proekologiczne. W efekcie, ich wysoka efektywność oraz korzyści dla środowiska sprawiają, że pompy ciepła są coraz chętniej wybierane przez inwestorów i właścicieli budynków.

Maksymalną odległość pompy ciepła od budynku – kluczowe informacje

Jakie są rodzaje pomp ciepła i jakie mają zastosowanie?

Pompy ciepła dzielą się na różne typy, które różnią się źródłem pozyskiwanej energii:

  • Gruntowe modele czerpią ciepło z ziemi, a ich instalacja może obejmować zarówno kolektory pionowe, jak i poziome. Dzięki stabilnym warunkom temperaturowym w gruncie, charakteryzują się dużą wydajnością, jednak ich zakup i montaż bywają dość kosztowne,
  • Powietrzne pompy ciepła wykorzystują energię z otaczającego powietrza. W tej grupie wyróżniamy dwa główne rodzaje:
    • powietrze-woda, które podgrzewają wodę do ogrzewania wnętrz oraz do użytku domowego,
    • powietrze-powietrze, przeznaczone do ogrzewania lub chłodzenia powietrza.
  • Chociaż te pompy są tańsze i zwykle łatwiejsze w instalacji, ich efektywność może być ograniczona przy niskich temperaturach,
  • Pompy wodne, znane jako woda-woda, pozyskują energię z lokalnych źródeł wodnych, takich jak wody gruntowe lub powierzchniowe. Te urządzenia mogą działać bardzo efektywnie, ale wymagają dostępu do odpowiedniego źródła wody.

Wybierając najlepszy typ pompy ciepła, warto wziąć pod uwagę lokalne warunki, potrzeby użytkowników oraz czynniki ekonomiczne związane z kosztami inwestycyjnymi oraz efektywnością w danym klimacie.

Co to jest współczynnik COP i jak wpływa na efektywność pompy ciepła?

Współczynnik COP, czyli Coefficient of Performance, pełni kluczową rolę w ocenie efektywności pomp ciepła. Mówi nam o tym, ile ciepła potrafi wytworzyć urządzenie, w porównaniu do zużywanej energii elektrycznej. Wyższa wartość COP oznacza lepszą wydajność, co skutkuje niższym zużyciem energii i mniejszymi wydatkami na ogrzewanie. Oczywiście, wartości te mogą się zmieniać w zależności od różnych czynników, takich jak:

  • temperatura dolnego źródła ciepła (np. powietrze czy grunt),
  • temperatura zasilania systemu grzewczego.

W standardowych warunkach, pompy ciepła typu powietrze-woda mogą osiągać COP w zakresie od 3 do 4. To posunięcie oznacza, że na każdą jednostkę energii elektrycznej, jaką pobiera pompa, możemy liczyć na uzyskanie od 3 do 4 jednostek energii cieplnej. Warto także zauważyć, że znaczenie współczynnika COP wykracza poza samą efektywność energetyczną. Duża wartość COP wpływa bowiem na lepszą energooszczędność obiektów budowlanych, co z kolei przyczynia się do ochrony środowiska. Właściwie dobrana pompa ciepła o wysokim współczynniku nie tylko zmniejsza koszty eksploatacji, ale także wspiera zrównoważone gospodarowanie energią. Jest to istotne, szczególnie w obliczu rosnących cen energii elektrycznej oraz globalnych działań mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

Jakie czynniki wpływają na wybór pompy ciepła dla konkretnego budynku?

Wybór odpowiedniej pompy ciepła dla konkretnego budynku opiera się na kilku kluczowych czynnikach:

  • oszacowanie zapotrzebowania na ciepło, które zależy od powierzchni oraz jakości izolacji termicznej obiektu,
  • materiały użyte w konstrukcji ścian, takie jak drewno, cegła czy beton, które mają odmienne właściwości termiczne,
  • rodzaj systemu grzewczego, np. grzejniki, ogrzewanie podłogowe czy fancoile,
  • lokalizacja budynku oraz warunki atmosferyczne i dostępność dolnych źródeł ciepła, takich jak grunt, powietrze czy woda,
  • klimat regionu, który może wpływać na wydajność pompy ciepła.

Budżet jest kolejnym kluczowym czynnikiem decyzji. Należy oszacować nie tylko koszty zakupu i instalacji, ale również przewidywane wydatki na codzienną eksploatację. Rozważenie przeprowadzenia audytu energetycznego budynku jest także dobrym pomysłem, ponieważ może pomóc określić rzeczywiste potrzeby oraz potencjalne oszczędności. Ostatecznie dobrze dopasowana pompa ciepła przyczyni się nie tylko do obniżenia kosztów, ale również do zwiększenia komfortu termicznego mieszkańców.

Jak dobrać moc pompy ciepła do potrzeb budynku?

Jak dobrać moc pompy ciepła do potrzeb budynku?

Wybór odpowiedniej mocy pompy ciepła jest niezwykle istotny dla efektywnego ogrzewania obiektu. Powinien on odpowiadać rzeczywistemu zapotrzebowaniu na ciepło, które zależy od wielu czynników, takich jak:

  • metraż domu,
  • jakość izolacji,
  • system wentylacji,
  • liczba osób mieszających,
  • specyfika klimatyczna regionu.

Kluczowe jest przeprowadzenie precyzyjnych obliczeń, które pomogą uniknąć problemów związanych z niedostatecznym ogrzewaniem, gdy moc pompy jest zbyt niska, jak i z nieefektywnym działaniem oraz zwiększonym zużyciem energii w przypadku, gdy moc została zawyżona. Zbyt wysoka moc może powodować częste cykle włączania i wyłączania, co negatywnie wpływa na trwałość sprężarki. W praktyce, standardowo można oszacować moc na poziomie około 50-100 W na każdy metr kwadratowy powierzchni. Oczywiście, dokładna moc będzie się różnić, w zależności od efektywności izolacyjnej budynku. Dobrze jest również skorzystać z wiedzy specjalisty lub doradcy energetycznego, który pomoże właściwie ocenić zapotrzebowanie budynku. Taki krok umożliwi nam dokonanie lepszego wyboru mocy pompy ciepła.

Jakie parametry powinna ma pompa ciepła do domu o powierzchni 120 m²?

W przypadku domu o powierzchni 120 m² kluczowe są trzy główne aspekty, które należy rozważyć przy wyborze pompy ciepła:

  • moc grzewcza – powinna wynosić od 5 do 7 kW, a jej wartość zależy od jakości izolacji budynku; w dobrze izolowanych domach można z powodzeniem stosować niższe moce,
  • współczynnik COP – powinien być na poziomie przynajmniej 4; to znaczy, że na każdą jednostkę energii elektrycznej pompa jest w stanie wygenerować cztery jednostki ciepła,
  • klasa energetyczna – powinna wynosić A+++/A++, co sprzyja minimalizacji zużycia energii.

Warto upewnić się, że pompa jest dopasowana do niskotemperaturowych systemów grzewczych, na przykład ogrzewania podłogowego, ponieważ znacząco podnosi to komfort cieplny w pomieszczeniach. Kiedy myślimy o efektywności, dobrze jest, aby urządzenie miało funkcje podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz inteligentnego sterowania. Nie zapominajmy też o klimacie regionu; pompa ciepła powinna działać skutecznie nawet w najniższych temperaturach. Odpowiednie zaplanowanie instalacji pozwoli na efektywne zarządzanie zużyciem energii, co z pewnością przełoży się na oszczędności w dłuższej perspektywie.

Jakie znaczenie ma klasa energetyczna pompy ciepła?

Jakie znaczenie ma klasa energetyczna pompy ciepła?

Klasa energetyczna pompy ciepła ma ogromne znaczenie, gdy oceniamy jej efektywność. System klasyfikacji obejmuje zakres od A+++ do G, gdzie najwyższe oznaczenia wskazują na niższe zużycie energii elektrycznej. Pompy ciepła oznaczone klasami A+++ i A++ są znane z tego, że są wyjątkowo energooszczędne.

Dzięki nim możemy:

  • zredukować rachunki za ogrzewanie,
  • ograniczyć nasz negatywny wpływ na środowisko,
  • zwiększyć komfort termiczny w naszych domach,
  • efektywnie przetwarzać energię elektryczną,
  • ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.

Wybierając urządzenia o lepszej klasie energetycznej, dokonujemy inwestycji, która przyniesie oszczędności w dłuższej perspektywie. Osoby korzystające z pomp klasy A+++ i A++ mogą skorzystać z różnych dotacji oraz programów wsparcia, które promują ekologiczne rozwiązania. Dlatego właśnie klasa energetyczna powinna być jednym z kluczowych kryteriów przy wyborze pompy ciepła. Rozważając zarówno korzyści finansowe, jak i ekologiczne, inwestycja w energooszczędne urządzenia przyczynia się do zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych oraz zwiększa efektywność całego systemu grzewczego.

Jakie są najczęstsze błędy przy doborze pompy ciepła?

Wybór pompy ciepła to kluczowy krok, w trakcie którego istnieje wiele pułapek do uniknięcia. Błędy te mogą wpływać na wydajność oraz koszty ogrzewania. Oto kilka najczęstszych pomyłek:

  1. Błędne oszacowanie mocy pompy ciepła – zbyt niska moc sprawia, że urządzenie nie spełnia swoich zadań, podczas gdy zbyt wysoka powoduje zbędne zużycie energii. Ważne jest, aby moc była odpowiednio dostosowana do realnych potrzeb budynku.
  2. Nie uwzględnienie stanu izolacji termicznej – dokładna ocena izolacji budynku ma kluczowe znaczenie. Dobrze zaizolowane pomieszczenia znacznie redukują zapotrzebowanie na ciepło, co powinno być brane pod uwagę przy wyborze pompy.
  3. Pominięcie analizy obecnego systemu ogrzewania – brak zrozumienia aktualnych rozwiązań grzewczych może prowadzić do późniejszych kłopotów. Różne systemy wymagają różnych parametrów działania.
  4. Ignorowanie lokalnych warunków klimatycznych – pompy ciepła muszą być dostosowane do specyfiki danego regionu. Ich efektywność może się znacznie różnić w zależności od pory roku.
  5. Wybór niskiej klasy energetycznej urządzeń – takie pompy generują wyższe rachunki za energię. Inwestycja w urządzenia o lepszej klasie energetycznej przynosi korzyści w dłuższej perspektywie.
  6. Nieprzykładanie uwagi do hałasu – głośne działanie pompy może być uciążliwe, zwłaszcza w warunkach domowych. Dlatego warto zwrócić uwagę na modele o niskim poziomie hałasu.
  7. Brak konsultacji z fachowcami – pomijanie opinii ekspertów może prowadzić do błędnych decyzji. Specjaliści potrafią dokładnie ocenić potrzeby użytkownika i zaproponować najlepsze opcje.
  8. Niedostateczne przemyślenie serwisu i dostępności części zamiennych – zły wybór marki może skutkować wyższymi kosztami serwisowymi i dłuższym czasem napraw.

Świadomość tych zagrożeń pozwala uniknąć wielu problemów, zwiększając efektywność ogrzewania oraz zapewniając trwałość oraz oszczędność przy korzystaniu z pompy ciepła.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze pompy ciepła typu powietrze-woda?

Wybierając pompę ciepła typu powietrze-woda, należy uwzględnić kilka istotnych parametrów, które wpływają na jej wydajność:

  • współczynnik COP – informuje nas o skuteczności urządzenia: im jest wyższy, tym lepsza efektywność energetyczna, co przekłada się na oszczędności,
  • zakres temperatur – pompa powinna pracować efektywnie także przy niskich temperaturach, co jest szczególnie istotne w mroźne zimy,
  • poziom hałasu – zbyt głośne urządzenie zamontowane na zewnątrz może być uciążliwe dla otoczenia, szczególnie w nocy,
  • funkcja automatycznego odszraniania – pozwala pompie na nieprzerwaną pracę w trudnych warunkach atmosferycznych,
  • klasa energetyczna A+++ lub A++ – zapewnia niskie zużycie energii, co wpływa korzystnie na koszty ogrzewania oraz komfort mieszkańców,
  • wybór czynnika chłodniczego – na przykład R290 jest bardziej przyjazny dla środowiska niż R32,
  • możliwość zdalnego sterowania – na przykład za pomocą aplikacji mobilnych zwiększa komfort użytkowania,
  • dostępność serwisu posprzedażowego – kluczowa dla długoterminowej eksploatacji pompy.

Świadomość tych wszystkich aspektów pomoże w podjęciu najlepszego wyboru, przynosząc jednocześnie korzyści finansowe i ekologiczne.

Jakie są zalety gruntowych pomp ciepła w porównaniu do powietrznych?

Gruntowe pompy ciepła oferują wiele istotnych korzyści w porównaniu do systemów powietrznych, co czyni je atrakcyjniejszym wyborem dla inwestorów. Przede wszystkim wyróżniają się one wyższą efektywnością, co jest efektem stabilnych temperatur gleby przez cały rok. Taki stan rzeczy pozwala na uzyskanie doskonałego współczynnika COP, który może sięgać nawet 5, podczas gdy w przypadku pomp powietrznych osiąga zazwyczaj wartość 3-4.

Kolejną ważną zaletą tych systemów jest ich cicha praca. W przeciwieństwie do pomp powietrznych, które potrafią hałasować, zwłaszcza w mroźne dni, gruntowe modele są mniej wrażliwe na zmienne warunki atmosferyczne, co zapewnia większy komfort użytkowania.

Dodatkowo, ich długi okres eksploatacji, wynoszący od 20 do 25 lat, sprawia, że stanowią one korzystną inwestycję w dłuższym horyzoncie czasowym. Choć koszty instalacji są na początku wyższe, stabilizacja wydatków na ogrzewanie to niewątpliwy atut. Dostarczając energię geotermalną, umożliwiają przewidywalne i niższe rachunki.

Pomimo że instalacja wymaga większego wysiłku, długofalowe oszczędności mogą istotnie zrekompensować początkowe nakłady finansowe. Z ekologicznego punktu widzenia, gruntowe pompy ciepła uznawane są za bardziej zrównoważone źródło energii. Przyczyniają się do redukcji emisji CO2, co jest niezwykle istotne w kontekście obecnych wyzwań związanych z ochroną naszej planety. Ich odporność na zmiany klimatyczne stanowi również cenny atut w dzisiejszych czasach.

W jaki sposób pompy ciepła obniżają zużycie paliw kopalnych?

W jaki sposób pompy ciepła obniżają zużycie paliw kopalnych?

Pompy ciepła to doskonałe rozwiązanie, które znacząco redukuje zużycie paliw kopalnych, czerpiąc energię z odnawialnych źródeł w naszym otoczeniu. Ta energia pozyskiwana jest z:

  • powietrza,
  • wody,
  • gruntu.

W odróżnieniu od tradycyjnych systemów grzewczych, wymagających paliw kopalnych, pompy ciepła działają przy użyciu jedynie energii elektrycznej, niezbędnej do zasilania sprężarki oraz pompy obiegowej. Taki sposób wytwarzania ciepła sprawia, że możliwe jest korzystanie z naturalnych źródeł, a to z kolei prowadzi do znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Te innowacyjne urządzenia charakteryzują się wyjątkową efektywnością – potrafią wytworzyć od 3 do 4 razy więcej energii cieplnej, niż same zużywają.

W przypadku systemów opartych na gruntowych źródłach ciepła korzysta się z stabilnych temperatur pod ziemią, co dodatkowo zwiększa efektywność całego procesu. Redukowanie emisji CO2, jak i poprawa jakości powietrza, sprzyja zrównoważonemu rozwojowi oraz ochronie środowiska. Dlatego pompy ciepła zdobywają coraz większe uznanie wśród inwestorów oraz właścicieli nieruchomości, którzy stawiają na odpowiedzialne i ekonomiczne rozwiązania energetyczne.

W rezultacie rośnie liczba budynków, które decydują się na wykorzystanie pomp ciepła jako głównego źródła ogrzewania, wspierając globalne wysiłki na rzecz ochrony naszej planety oraz zmniejszając zapotrzebowanie na paliwa kopalne.

Jakie warunki atmosferyczne mają wpływ na działanie pomp ciepła?

Warunki atmosferyczne mają znaczący wpływ na funkcjonowanie pomp ciepła, szczególnie tych, które wykorzystują powietrze jako źródło ciepła. Kluczowym czynnikiem w tej kwestii jest temperatura powietrza — jej spadek negatywnie wpływa na sprawność urządzeń. Im niższa temperatura, tym więcej energii elektrycznej pompy ciepła potrzebują do pracy, co może prowadzić do wyższych rachunków za prąd.

Wysoka wilgotność z kolei może skutkować oblodzeniem parownika, co ogranicza efektywność systemu. Dodatkowo, intensywne opady deszczu mogą zakłócać pracę pomp, a dostęp do powietrza, który jest kluczowy dla ich działania, staje się trudniejszy. W takich sytuacjach często konieczne jest wdrożenie dodatkowego źródła ciepła, za które zwykle odpowiada elektryczna grzałka.

W miesiącach zimowych, kiedy temperatura spada poniżej -5°C, efektywność powietrznych pomp ciepła znacznie maleje. Z przeciwnej strony, gruntowe pompy ciepła działają z większą stabilnością, ponieważ opierają się na stałej temperaturze gruntu, co czyni je mniej wrażliwymi na zmiany warunków atmosferycznych.

Należy również pamiętać, że właściwa izolacja termiczna budynku odgrywa istotną rolę w efektywności pomp ciepła. Dobrze ocieplony obiekt może przyczynić się do znacznych oszczędności energii. Dlatego warto wziąć pod uwagę te aspekty przy wyborze systemu ogrzewania dla swojego domu.

Jakie są koszty zakupu i montażu pompy ciepła?

Zakup i instalacja pompy ciepła wiążą się z różnorodnymi kosztami, które mogą się znacznie różnić w zależności od kilku istotnych czynników. Kluczowym z nich jest typ pompy – gruntowa czy powietrzna.

W przypadku pomp gruntowych, które czerpią energię bezpośrednio z ziemi, wydatki są z reguły wyższe. Wysoka cena wynika z konieczności przeprowadzenia wykopów oraz przygotowania dolnego źródła ciepła, które może obejmować na przykład kolektory czy odwierty. Koszt takiej instalacji może sięgać od 25 000 do 80 000 zł, a jego wysokość jest uzależniona od szczegółów projektu.

Z kolei powietrzne pompy ciepła są bardziej przystępne cenowo. Ich ceny zaczynają się od 15 000 i mogą sięgać 30 000 zł. Warto jednak pamiętać o dodatkowych kosztach związanych z robocizną, które mogą wynosić od 3 000 do 7 000 zł. To zależy od skomplikowania całego przedsięwzięcia oraz elementów do montażu, takich jak:

  • rury,
  • armatura,
  • zasobnik C.W.U.,

których koszt może wynosić około 5 000 zł. Warto również uwzględnić potencjalne wydatki na audyt energetyczny oraz projekt instalacji – audyt może kosztować od 1 000 do 3 000 zł.

Podsumowując, całkowite wydatki związane z zakupem i montażem pompy ciepła mogą się znacznie różnić, osiągając widełki od 20 000 do 100 000 zł. Ostateczna kwota jest zależna od wybranego rozwiązania oraz specyfiki budynku, w którym pompa ma być zainstalowana.

Jakie dofinansowania dostępne są na zakup pompy ciepła?

Zakup pompy ciepła może być znacznie mniej kosztowny dzięki różnym formom dofinansowania. Warto zwrócić uwagę na kluczowy program „Czyste Powietrze”, który oferuje dotacje na wymianę przestarzałych systemów grzewczych na nowoczesne, jak właśnie pompy ciepła. W ramach tego programu możliwe jest uzyskanie dofinansowania sięgającego nawet 90% kosztów kwalifikowanych, co znacząco obniża wydatki związane z modernizacją ogrzewania.

Inny istotny projekt, „Mój Prąd”, skupia się na wsparciu inwestycji w instalacje fotowoltaiczne. Integracja systemu fotowoltaicznego z pompą ciepła przynosi dodatkowe oszczędności na energii, co jest korzystne dla użytkowników. Program „Stop Smog” również oferuje wsparcie finansowe, zwłaszcza dla osób o niskich dochodach, które planują inwestować w odnawialne źródła energii, w tym pompy ciepła.

Poza tym, lokalne gminne dotacje i ulgi podatkowe mogą dodatkowo ułatwić dostęp do tych nowoczesnych technologii. Wysokość wsparcia finansowego zależy od:

  • rodzaju pompy ciepła,
  • zakresu planowanych prac termomodernizacyjnych,
  • dochodu gospodarstwa domowego.

Warto więc przed podjęciem decyzji o zakupie przeanalizować dostępne programy wsparcia, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie, które będzie dostosowane do indywidualnych potrzeb oraz możliwości finansowych.

Jak efektywność ogrzewania wpływa na komfort termiczny w domu?

Efektywne ogrzewanie w domu ma ogromne znaczenie dla komfortu jego mieszkańców. Dzięki systemom grzewczym, takim jak pompy ciepła, możemy cieszyć się stabilną temperaturą we wnętrzach. Te urządzenia eliminują przeciągi oraz gwarantują równomierne rozprowadzenie ciepła, co sprawia, że ludzie czują się przyjemnie, niezależnie od pogody za oknem.

Gdy efektywność ogrzewania jest niska, istnieje ryzyko, że pomieszczenia będą się wychładzać, co z kolei prowadzi do konieczności dodatkowego dogrzewania. Taka sytuacja skutkuje wyższymi rachunkami za energię. Pompy ciepła wyróżniają się wysoką efektywnością, co przekłada się na mniejsze zużycie energii i niższe koszty ogrzewania.

Pompa ciepła split – nowoczesne rozwiązanie do ogrzewania i chłodzenia

Podczas wyboru systemu grzewczego istotne jest uwzględnienie:

  • zapotrzebowania na ciepło,
  • isolacji termicznej budynku,
  • powierzchni budynku,
  • lokalnych warunków klimatycznych.

Dopasowanie mocy pompy ciepła do rzeczywistych potrzeb to kluczowy krok w zapewnieniu optymalnej efektywności. Wysoka efektywność ma także wpływ na ekonomikę eksploatacji budynku, co jest szczególnie ważne w obliczu rosnących cen energii i zyskowności.

Dobra izolacja termiczna, w połączeniu z wydajnym systemem, znacząco podnosi komfort życia mieszkańców, zwłaszcza w trudnych warunkach atmosferycznych. Dlatego też, dokonanie przemyślanego wyboru systemu ogrzewania, takiego jak pompa ciepła, jest kluczowe dla stworzenia przyjemnej atmosfery w domowym otoczeniu.


Oceń: Jaka pompa ciepła? Przewodnik po rodzajach i wyborze

Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:6